De oorsprong van carnaval is niet helemaal duidelijk, maar er zijn verschillende theorieën:
Heidense oorsprong:
- Saturnaliën: Dit was een Romeins feest ter ere van de god Saturnus, dat gevierd werd in december. Tijdens dit feest waren er maskerades, feesten en offers.
- Bacchanalia: Dit was een ander Romeins feest ter ere van de god Bacchus, de god van de wijn. Ook dit feest kenmerkte zich door uitbundige feesten, muziek en dans.
Christelijke oorsprong:
- Vastenperiode: Carnaval wordt gevierd in de periode direct voorafgaand aan de vastentijd van 40 dagen. De feestvreugde kan gezien worden als een laatste uitlaatklep voordat men zich gedurende de vastentijd sober moet gedragen.
- “Carne vale”: De naam carnaval zou afgeleid zijn van het Latijnse “carne vale”, wat “vlees vaarwel” betekent. Dit verwijst naar de periode van soberheid die na carnaval volgt.
Andere theorieën:
- Middeleeuwse kermis: Carnaval zou zijn ontstaan uit de middeleeuwse kermis, die gekenmerkt werd door volksspelen, muziek en dans.
- Italiaanse oorsprong: Het woord carnaval is afgeleid van het Italiaanse “carnevale”, wat “vlees wegnemen” betekent. Dit zou kunnen verwijzen naar het feit dat men tijdens carnaval veel vlees eet, voordat men tijdens de vastentijd sober moet eten.
Conclusie:
De precieze oorsprong van carnaval is onbekend, maar het is waarschijnlijk een mengeling van verschillende tradities en invloeden. De heidense feesten van de Saturnaliën en Bacchanalia, de christelijke traditie van de vastentijd en de middeleeuwse kermis hebben allemaal bijgedragen aan de ontwikkeling van carnaval zoals we dat nu kennen.
De tradities en gebruiken van carnaval variëren per regio. In Nederland wordt carnaval vooral gevierd in het zuiden en oosten van het land, met als bekendste carnavalsvieringen die in Maastricht, ‘s-Hertogenbosch en Eindhoven.