De meeste vulkanen ontstaan aan de grenzen van de aardplaten. Waar die platen tegen elkaar botsen, of juist uit elkaar bewegen, kan gesmolten gesteente (magma) naar het aardoppervlak stromen.
Convergentie
Wanneer twee tektonische platen tegen elkaar botsen, kan de ene plaat onder de andere plaat schuiven. Dit proces wordt subductie genoemd. De plaat die onder schuift, wordt gesubducteerd. De temperatuur en druk in de subductiezone zijn zo hoog dat het gesteente smelt tot magma. Dit magma kan naar boven stijgen en een vulkaan vormen.
Divergentie
Wanneer twee tektonische platen uit elkaar bewegen, ontstaat er een opening in de aardkorst. Door deze opening kan magma naar boven stromen en een vulkaan vormen.
Hotspots
Hotspots zijn gebieden in de aardmantel waar de temperaturen hoger zijn dan normaal. Dit leidt tot het smelten van gesteente, dat vervolgens naar boven kan stijgen en een vulkaan kan vormen. Hotspots liggen vaak ver van de randen van de aardplaten.
De vorming van een vulkaan is een proces dat tienduizenden tot honderdduizenden jaren in beslag neemt. In de loop van de tijd kan een vulkaan groeien tot een hoge berg. De vorm van een vulkaan wordt bepaald door de samenstelling van het magma en de manier waarop het magma naar boven stijgt.