De opstandeling in de Tachtigjarige Oorlog werd op verschillende manieren genoemd, afhankelijk van de periode en het perspectief:
In de beginjaren:
- De Opstand: Dit was de meest neutrale term, die simpelweg verwees naar het verzet tegen de Spaanse overheersing.
- De Nederlandse Opstand: Deze term benadrukte het nationale karakter van de opstand.
- De beeldenstorm: Deze term verwees naar de iconoclastische rellen die in 1566 plaatsvonden en die de opstand in gang zetten.
Later in de oorlog:
- De Tachtigjarige Oorlog: Deze term werd pas later in de oorlog gebruikt, toen duidelijk werd dat het conflict langdurig zou zijn.
- De Vrijheidsoorlog: Deze term benadrukte het streven van de opstandelingen naar onafhankelijkheid.
- De Patriottenoorlog: Deze term werd vooral gebruikt door de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden om hun strijd voor vrijheid en onafhankelijkheid te legitimeren.
Vanuit Spaans perspectief:
- De Nederlandse rebellie: De Spanjaarden zagen de opstandelingen als rebellen die zich tegen hun wettige vorst verzetten.
- De ketterse opstand: De Spanjaarden benadrukten ook het religieuze aspect van de opstand, en zagen de opstandelingen als ketters die zich tegen de katholieke kerk verzetten.
Naast deze algemene termen werden er ook verschillende specifieke termen gebruikt om de verschillende fasen en gebeurtenissen van de oorlog te beschrijven. Zo werd de periode van 1568 tot 1572 wel de “Eerste Opstand” genoemd, en de periode van 1572 tot 1581 de “Pacificatie van Gent”.
De term “Tachtigjarige Oorlog” is de meest gebruikte term om de gehele opstand te beschrijven, en is ook de term die tegenwoordig het meest gangbaar is.