De manier waarop een premier wordt gekozen, hangt af van het politieke systeem van het land. In democratische landen wordt de premier meestal gekozen door het parlement. Dit gebeurt in twee stappen.
In de eerste stap worden de leden van het parlement gekozen door de bevolking. De partij die de meeste zetels in het parlement wint, mag de premier leveren.
In de tweede stap kiest het parlement de premier uit de leden van de partij die de meeste zetels heeft gewonnen. De premier wordt gekozen door een meerderheid van de stemmen in het parlement.
In sommige landen, zoals Nederland, wordt de premier eerst gekozen door de koning of koningin. De koning of koningin vraagt de partijleider van de partij die de meeste zetels heeft gewonnen, of hij of zij premier wil worden. Als de partijleider dat wil, wordt hij of zij door de koning of koningin benoemd tot premier.
In andere landen, zoals België, wordt de premier gekozen door een coalitie van politieke partijen. De partijen in de coalitie komen overeen wie de premier wordt. De premier wordt vervolgens benoemd door de koning of koningin.
In landen met een presidentieel systeem wordt de premier niet gekozen door het parlement, maar door de president. De president is de machtigste persoon in het land en heeft de premier de opdracht om een regering te vormen.
In landen met een autoritair systeem wordt de premier meestal gekozen door de leider van het land. De leider van het land heeft de absolute macht en kan de premier naar eigen inzicht kiezen.
In het geval van Nederland wordt de premier dus gekozen door het parlement. De partij die de meeste zetels heeft gewonnen, mag de premier leveren. In de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 won de VVD de meeste zetels. De VVD-leider Mark Rutte werd vervolgens door de koning benoemd tot premier.
De premier is de leider van de regering en is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de wetten. De premier heeft ook de bevoegdheid om ministers te benoemen en te ontslaan.