In Nederland zijn leerlingen van hun vijfde tot hun zestiende jaar leerplichtig. Dit betekent dat ze verplicht zijn om naar school te gaan. De leerplicht start op de eerste schooldag na de vierde verjaardag van het kind.
Er zijn een aantal uitzonderingen op de leerplicht. Zo zijn kinderen met een ernstige ziekte of handicap soms vrijgesteld van de leerplicht. Ook kinderen die in het buitenland wonen, hoeven niet naar school in Nederland.
Jongeren tussen de zestien en achttien jaar zonder startkwalificatie zijn kwalificatieplichtig. Dit betekent dat zij verplicht zijn om onderwijs of training te volgen totdat zij een startkwalificatie hebben behaald. Een startkwalificatie is een diploma havo, vwo of mbo (niveau 2 of hoger).
De leerplicht en kwalificatieplicht worden gecontroleerd door de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar kan ouders en jongeren die zich niet aan de leerplicht houden, een boete opleggen.
De leerplichtige leeftijd in Nederland is dus 5 jaar. Jongeren tussen de 16 en 18 jaar zonder startkwalificatie zijn kwalificatieplichtig.